José Antonio Ocampo, voormalig minister van Financiën: "President Gustavo Petro heeft zijn Nationaal Ontwikkelingsplan genegeerd."

José Antonio Ocampo, een van Colombia's meest gerespecteerde economen en voormalig minister van Financiën onder Gustavo Petro, deelt zijn indrukken van het economisch beleid van de huidige regering in een interview met EL TIEMPO.

Hij zegt dat president Petro het Nationale Ontwikkelingsplan heeft genegeerd en wijst erop dat het niet langer de tijd is om de regering-Duque de schuld te geven van de economische crisis. Hij benadrukt dat het niet haalbaar is om door te gaan met de belastinghervorming.

Er zijn verschillende positieve elementen, of, zoals ik ze noem, lichtpuntjes. Maar er zijn ook donkere plekken. De overheid nam een oververhitte economie over, met enorme tekorten, met name het betalingsbalanstekort, het verschil tussen consumptie, investeringen en productie. Het ging om een tekort van 6 procent van het bruto binnenlands product, zeer hoog voor een jaar met zeer goede prijzen voor onze belangrijkste export, olie. Dat tekort werd in 2023 gecorrigeerd en is sindsdien laag gebleven. Het andere probleem is de inflatie, die begon te corrigeren. Die had grotendeels een externe oorzaak, namelijk de Russische inval in Oekraïne, maar begon in 2023 te corrigeren en bereikte al een laag niveau, maar nog steeds boven de doelstelling van de Bank van de Republiek. Het derde probleem is herstel. Als gevolg van de oververhitting was de economie in 2022 zeer snel gegroeid, maar met aanzienlijke economische onevenwichtigheden. De correctie leidde tot een sterkere vertraging dan verwacht, met een zeer trage groei in 2023. Maar sinds medio 2024 is er een herstel zichtbaar, dat dit jaar versnelt.

De investeringen blijven zeer laag, vooral in de bouw. Daardoor draagt de bouwsector niet bij aan de economische groei. De andere, meest opvallende schaduwzijde is het begrotingstekort, dat sinds vorig jaar buitensporig hoog is. Dit wordt weerspiegeld in de Colombiaanse staatsschuld, die dit jaar het hoogste niveau ooit zal bereiken.

Het tekort op de lopende rekening houdt deels verband met beslissingen die aan het begin van de regering zijn genomen, evenals met de renteverhoging door de Centrale Bank. Inflatie heeft niets te maken met overheidsbeleid: het is een combinatie van internationale trends en de beslissingen van de Centrale Bank om het monetaire beleid te beperken. Strikt genomen is er geen sprake van overheidsbeleid. Als er al iets aan te wijzen valt, dan is het wel dat de beslissingen om het minimumloon, dat relatief hoog is, te verhogen, juist de andere kant op gaan. Ook de aanpassing van de benzineprijzen, die de juiste beslissing was omdat het tekort van het Fuel Price Stabilization Fund (FSF) zeer hoog was, was een factor. Er is duidelijk geen verband met overheidsbeleid in het herstel.

Er zijn allerlei gunstige factoren geweest. We hebben hoge koffieprijzen en een goede bonenproductie gehad, en andere sectoren herstellen zich vanzelf dankzij de dynamiek van de private sector. Er is geen exportdiversificatiebeleid geweest, maar de niet-traditionele export presteert relatief goed. Er is geen woningbouwbeleid geweest om deze sector te reactiveren. Het enige element van een herstelbeleid was het Kredietpact, gebaseerd op een voorstel van de Vereniging van Banken.

De regering erfde een complexe situatie. Dat klopt. Ik was belast met het beheer daarvan als minister van Financiën. Met name op fiscaal vlak bedroeg het tekort van het Brandstofprijsstabilisatiefonds 37 biljoen peso in 2022, wat betekent dat het totale tekort van de overheid zeer hoog was. Op fiscaal vlak zijn de twee beslissingen van het ministerie van Financiën – de belastinghervorming en de vermindering van het tekort van het brandstoffonds – de enige aanpassingsmaatregelen die tijdens de regering-Petro zijn doorgevoerd. In het tweede geval werd de benzineprijs aangepast, maar was er ook overeengekomen om de dieselprijs vanaf juli 2023 aan te passen. Dat is echter niet gebeurd. Na die beslissingen zie ik geen aanpassingsbeleid meer. Het idee dat alles de schuld is van de regering van Iván Duque had allang begraven moeten zijn.

Dat heeft impact gehad, maar het is niet zo groot als het huidige begrotingstekort. Het bedraagt ongeveer 6 biljoen peso, wat klein is vergeleken met het begrotingstekort waar we het nu over hebben, dat meer dan 40 biljoen peso bedraagt.

Er is geen enkele aankondiging gedaan van bezuinigingen op de overheidsuitgaven. Het enige wat ze eerlijk gezegd hebben gedaan, is betalingen uitstellen. Daarom was er begin dit jaar een enorm tekort vanwege de openstaande betalingen voor uitgaven van het voorgaande jaar.

Het tekort in 2022 bedroeg 37 biljoen dollar, en de president zegt dat het in totaal 70 biljoen dollar is geweest gedurende zijn hele ambtstermijn. Dat cijfer klopt misschien wel. Maar ik moet zeggen dat ik, als minister van Financiën, degene was die voorstelde dat tekort te corrigeren. Ik heb de president een voorstel gedaan, zelfs tegen het advies in van andere kabinetsleden die het er niet mee eens waren, om eerst de benzineprijs en vervolgens die van diesel aan te passen. De benzineprijs is grotendeels tijdens mijn ambtstermijn als minister afgeschaft. De dieselprijs had in juli 2023 moeten ingaan, maar dat is nooit gebeurd. Het andere voorstel dat de president op een gegeven moment deed, namelijk dat die bedragen niet aan Ecopetrol zouden worden betaald, was onjuist, omdat Ecopetrol in feite een tussenpersoon was in dat proces. Als de regering die 70 biljoen dollar niet had betaald, zouden haar financiën ernstig zijn getroffen. Ik wil herhalen dat ik degene was die voorstelde de benzine- en dieselprijzen aan te passen om dat tekort weg te werken.

Na mijn vertrek heeft de overheid de dieselbrandstof namelijk niet aangepast.

De kans op belastinghervorming zonder een sterke regeringscoalitie in het Congres is nihil. De hervorming van 2022 werd goedgekeurd omdat er een regeringscoalitie was met een meerderheid in het Congres. Ik zie de haalbaarheid ervan niet in. Nu belastinghervorming nodig is, acht ik het waarschijnlijk, maar de beslissing daarover zal bij de volgende regering liggen.

Ik ga iets heel specifieks zeggen, omdat ik hier uitgebreid aan heb gewerkt met de Nationale Planning: de president heeft het Ontwikkelingsplan genegeerd, een goed plan dat ook door het Congres is goedgekeurd. Er staan verschillende maatregelen in, onder andere voor reactivering.

Hij praat meer over het overheidsprogramma dan over het plan, maar plotseling erkent hij dat laatste (te laat).

Ik denk dat de president zijn standpunt moet corrigeren.

Gezien de kritieke financiële situatie moeten de overheidsuitgaven worden aangepast. Dit omvat beleid dat het herstel versterkt, met name op het gebied van de woningbouw en het in het Ontwikkelingsplan voorgestelde herindustrialisatiebeleid.